به گزارش راسخ
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نام‌گذاری سال ۱۴۰۴ به‌گفتن “سال اندوخته‌گذاری برای تشکیل” از سوی رهبر معظم انقلاب، دریچه‌ای نو به سوی بازنگری در حرکت اقتصادی ما می‌گشاید. این نام‌گذاری، فارغ از هر نگرش سیاسی، تأکیدی است بر اهمیت خروج اندوخته‌های راکد از انباشت بی‌ثمر، و هدایت آن به سمت تشکیل و خلق قیمت و آبادانی.
اندوخته‌هایی که در پستوی خانه‌ها و درون بالشت‌ها راکد مانده‌اند، اگر به جریان تشکیل داخل شوند، می‌توانند نیروی محرکه اقتصاد شوند، چون تشکیل، ستون هر اقتصاد پویاست و در این صورت است که هم فرد را منتفع می‌کند و هم به شکوفایی اقتصاد سرزمین و منفعت‌مندی همگانی منجر می‌شود.
اما این نوشته ریشه‌هایی عمیق تر دارد که در قرآن مجید و روایات نیز به آن اصرار شده است. انباشت اندوخته بدون منفعت‌وری، به‌اختصاصی در قالب طلا، سکه-ارز یا دارایی‌های غیرمولد- مصداق “کنز” در آموزه‌های دینی است. قرآن کریم در سوره توبه به صراحت انباشت بی‌ثمر ثروت و عدم منفعت گیری از آن در مسیرهای با لیاقت را نکوهیده و آن را نهی می‌کند: «….وَالَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّهَ وَلَا یُنْفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ* یَوْمَ یُحْمَىٰ عَلَیْهَا فِی نَارِ جَهَنَّمَ فَتُکْوَىٰ بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ ۖ هَٰذَا مَا کَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ فَذُوقُوا مَا کُنْتُمْ تَکْنِزُونَ» (سوره مبارکه توبه: ۳۴-۳۵)
ترجمه: «و افرادی که طلا و نقره را ذخیره می‌کنند و آن را در مسیر-مورد رضایت_ الهی هزینه نمی‌کنند، به آن‌ها از عذابی دردناک خبر ده! روزی که آن [ثروت] در آتش جهنم گداخته شود و پیشانی‌ها، پهلوها و پشت‌هایشان با آن داغ گردد؛ این همان است که برای خود انباشتید، بعد بچشید آنچه را ذخیره کردید.»
آخرین مطالب
در این آیات، “کنز” به انباشت و انجماد اندوخته‌ای اشاره دارد که در تشکیل و جامعه نقشی ندارد و از چرخه اقتصاد بیرون مانده است. این هشدار، ما را فهمید مسئولیت اجتماعی اندوخته می‌کند: ثروت باید در مسیر سازندگی و تشکیل به کار گرفت نه آنکه در پستو نهان شود.
مفهوم “کنز” در روایات نیز بازتابی روشن دارد و در نگاه اهل‌بیت اهل کنز مورد مواخذه و مذمت واقع شده‌اند.
امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: «الْمَالُ إِذَا لَمْ یُنْفَقْ فَهُوَ کَنْزٌ» (غررالحکم، ص۲۷۸) ترجمه: «مال اگر خرج نشود، گنج [کنز] است.»
این چنین، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «مَنْ جَمَعَ مَالًا وَلَمْ یُنْفِقْهُ فِی حَقِّهِ فَهُوَ مِنَ الْکَانِزِینَ» (بحارالانوار، ج۷۰، ص۳۰۴) ترجمه: «فردی که مالی را گرد آورد و آن را در راه حقش خرج نکند، از انباشت‌کنندگان [کنز] است.»
در روزگار ما، تبدیل پول به طلا یا ارز و نگه‌داری آن در گوشه‌ای، مصداقی از “کنز” است که نه‌تنها فرد را از سود با برکت (که اصل برکت نیز از دیگر مفاهیم قرآنی و قابل توضیح و بسط است) و مولد محروم می‌کند، بلکه اقتصاد را از جریان حیات‌قسمت خود تهی می‌سازد. اما چطور می‌توان این اندوخته‌ها را به زندگی بازگرداند؟
در ابتداء نمی‌توان از نقش بانک‌ها چشم‌پوشی کرد. در اصل، بانک‌ها قرار می بود رگ‌های حیاتی اقتصاد باشند؛ نهادی که اندوخته‌های راکد را از دست مردم جمع‌آوری کند و با هدایت آن‌ها به سمت تشکیل و پروژه‌های مولد، هم سود اندوخته‌گذار را ضمانت کند و هم چرخ اقتصاد را بچرخاند. اما در سال‌های تازه، ناظر چرخشی در کارکرد بانک‌ها بوده‌ایمو به جای ایفای نقش واسطه‌گری مالی و حمایتاز تشکیل، تعداد بسیاری از بانک‌ها به بنگاه‌داری روی آورده‌اند؛ اندوخته‌ها را در املاک، مستغلات، بعضا در سکه و ارز و یا پروژه‌های غیرمولد حبس کرده‌اند و از رسالت مهم خود دور شده‌اند.
این انحراف، نه‌تنها جریان نقدینگی را از تشکیل دور کرده، بلکه مطمعن مردم به نظام بانکی را هم تضعیف کرده است. در این چنین شرایطی باید چه کرد؟ برای جواب به این سوال، اگر به جهان مدرن بنگریم تا ببینیم اقتصاددانان چه راه‌هایی برای گریز از دام انباشت اندوخته یا “کنز” و تبدیل آن به جریانی مولد پیش گرفته‌اند، به مثالهای بسیاری برمی‌خوریم.
در این‌جا اما، به یک راه‌حل نسبتاً کم‌ریسک، یقین و آزموده اشاره می‌کنیم:
“فراهم مالی جمعی” یا “Crowdfunding”. فراهم‌مالی‌جمعی چیست؟ روشی نوین برای جذب اندوخته است که در آن اندوخته‌های کوچک و خرد از تعداد بسیاری از افراد جمع‌آوری شده و به پروژه‌های مولد، کسب‌و‌کارها، استارتاپ‌ها و …. تعلق می‌یابد. روشی که در جهان مثالهای فوق الاده دارد و در ایران نیز قدم‌هایی رو به جلو برداشته است. برای فهمیدن بهتر این ظرفیت، نگاهی به توانایی‌های موفق جهانی، ما را به عمق این زمان رهنمون می‌کند.
– کیک‌استارتر (Kickstarter)، از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۲۱ بیشتر از ۵.۶ میلیارد دلار را برای بیشتر از ۲۰۰هزار پروژه از مردم جمع‌آوری کرده است. -پروژه ساعت هوشمند “پبل” (Pebble) در سال ۲۰۱۲ با مقصد اولیه ۱۰۰هزار دلار، بیشتر از ۱۰ میلیون دلار از ۶۸ هزار نفر جذب کرد و به یکی از پیشگامان بازار گجت‌های هوشمند بدل شد. (به طور متوسط از هر نفر ۱۴۷ دلار)
– ایندی‌گوگو (Indiegogo)، از سال ۲۰۰۸ تا امروز، بیشتر از ۱ میلیارد دلار از اندوخته‌های خرد را برای اجرای پروژه‌های متنوع جذب کرده است.
-گوفاندمی (GoFundMe)، با تمرکز بر اهداف اجتماعی، تا بحال بیشتر از ۱۷ میلیارد دلار اندوخته از عموم مردم جذب کرده است.
-پروژه “Flow Hive”، کندوی عسل‌خوری نوآورانه، در سال ۲۰۱۵ با جذب ۱۳ میلیون دلار از ۳۷ هزار نفر، تحولی در صنعت زنبورداری تشکیل کرد (به طور متوسط از هر نفر ۳۵۰ دلار).
این مثالها گواه آن‌اند که تامین مالی جمعی، فارغ از جغرافیا، ابزاری قوی برای تبدیل اندوخته‌های خرد و پراکنده به نیروی محرکه تشکیل و نوآوری است. در ایران نیز این رویکرد در حال گسترش است و تا بحال چندین سکو تحت نظارت فرابورس، قدم‌هایی موثر برداشته‌اند که سود پیش‌بینی‌شده این سکوها گاه به ۵۰ درصد می‌رسد و با ضمانت‌نامه‌های معتبر، مطمعن اندوخته‌گذاران را جلب کرده است.
اما چه چیزی این سکوها را به گزینه‌ای دلنشین بدل می‌کند؟ این سکوها، چندین مزیت کلیدی دارند:
** ضمانت اصل اندوخته با ابزارهایی همانند چک، وثیقه و نظارت فرابورس، که شفافیت و امنیت را افزایش و ریسک را افت می‌دهد.
** سود ۳۰ تا ۵۰ درصد در هر پروژه که گاه زمان اجرای یک پروژه شش ماه است، که این مقدار سود از سپرده‌های بانکی و سبدهای بورسی زیاد بالاتر است.
** امکان اندوخته‌گذاری حداقلی (۵۰۰ هزار تومان)، که امکان شراکت را برای همه فراهم می‌کند.
** معافیت مالیاتی که بازده اندوخته‌گذاری را بهبود می‌بخشد.
سال “اندوخته‌گذاری در تشکیل”، فرصتی است برای تحول نگاه ما به اندوخته‌هایمان و تبدیل “کنز” به جریانی مولد. توانایی‌های جهانی همانند کیک‌استارتر و ایندی‌گوگو نشان داده‌اند که اندوخته‌های خرد می‌توانند به خلق شاهکارهای نوآورانه منجر شوند و سکوهای نوپای ایرانی نیز ثابت کرده‌اند این مدل در ایران هم جواب می‌دهد.
با بیشتر از سه هزار میلیارد تومان نقدینگی هدایت‌شده تا بحال، این سکوها راهی عملی برای رهایی از “کنز” و حرکت به سوی اقتصادی پویا اراعه خواهند داد.
انتهای مطلب/
دسته بندی مطالب
کسب وکار