منظور: بعد از انقلاب امید به زندگی در ایران ۱۹ سال زیاد شد_راسخ

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، امروز ۲۲ بهمن ۱۴۰۳ مصادف با چهل و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی است. به همین مناسبت با آقای دکتر داوود منظور اقتصاددان و رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه در دولت سیزدهم درمورد مجموعه خدماتی که انقلاب اسلامی در این ۴۶ سال در حوزه های گوناگون اقتصادی، علم و تکنولوژی، سیاسی، دفاعی و امنیتی انجان داده است، گفتگو کردیم که مشروح آن در ادامه انتشار می شود.

* انقلاب اسلامی، بی‌اغراق، با اهمیت ترین اتفاقات نیم‌قرن قبل می بود

داوود منظور در ابتدای این گفتگو با اشاره به این که حقیقت این است که همه ما مدیون انقلاب اسلامی هستیم و ماموریت داریم آنچه را که در این انقلاب رخ داده، به‌درستی فهمیدن، تبیین و تشریح کنیم، او گفت: انقلاب اسلامی، بی‌اغراق، با اهمیت ترین اتفاقات نیم‌قرن قبل بوده است و از همه مهم‌تر، تثبیت، رشد و بالندگی آن علیرغم همه فشارهای بین‌المللی رخ داده است. در یک‌سو، همه قوت‌های جهانی قرار دارند و در نظر دیگر، جمهوری اسلامی ایستاده است. خوشبختانه امروز در شرایطی قرار داریم که درخت انقلاب به‌خوبی ریشه دوانده و از گردنه‌های دشوار عبور کرده‌ایم. ان‌شاءالله با ادامه این مسیر، به قله‌های پیشرفت و سعادت نزدیک‌تر خواهیم شد.

او گفت:‌ برای تحلیل انقلاب اسلامی و اثرات آن، باید نگاهی جامع به این اتفاق داشت. انقلاب اسلامی، تنها یک تحول سیاسی نبوده است، بلکه ابعاد مختلفی را دربر گرفت و در حوزه‌های سیاست، علم و فناوری، اقتصاد، اجتماع، دفاع و امنیت تأثیرات گسترده‌ای برجای گذاشت. یکی از با اهمیت ترین نکاتی که باید به آن دقت کرد، ماهیت دولت‌ها و حکومت‌های پیش از انقلاب است. عملاً همه دولت‌های پیش از انقلاب اسلامی، با طراحی و تدبیر قوت‌های خارجی روی کار می‌آمدند و از بین می‌رفتند. به‌گفتن‌مثال، شکل‌گیری حکومت پهلوی اول بر پایه تصمیم قوت‌های غربی می بود. آن‌ها به این نتیجه رسیده بودند که برای مقابله با پیشروی شوروی، باید یک حکومت مقتدر در ایران تشکیل شود، چراکه حکومت قاجار از مسئولیت این کار برنمی‌آمد. به این علت، قاجار کنار گذاشته شد و حکومتی نسبتاً مرکزی و مقتدر شکل گرفت که بتواند منافع آن‌ها را فراهم کند.

منظور با اشاره به این که در این راستا، یک نیروی نظامی ساده به‌شدت تحکیم شد و قوت یافت تا در نهایت به پادشاهی برسد، افزود: مأموریت اولیه این حکومت، تشکیل نظم داخلی، فراهم امنیت و اجرای برخی عمل های زیرساختی در حد نیاز آن دوره می بود. اما وقتی که رضاخان دیگر کارکردهای خود را برای آنها نداشت، غربی‌ها او را کنار گذاشتند. به‌سادگی به او اظهار شد که باید ایران را ترک کند و او نیز بدون هیچ مقاومتی، با کشتی از سرزمین خارج شد. حکومت پهلوی دوم نیز سرنوشتی شبیه داشت. محمدرضا پهلوی نقش ژاندارم منطقه را برای غرب ایفا می‌کرد و مأموریت داشت در برابر نفوذ کمونیسم سدی تشکیل کند. اما با دقت به ناآرامی‌های داخلی، اعتراضات گسترده و این چنین برخی جاه‌طلبی‌های شخصی که با منافع قوت‌های خارجی همخوانی نداشت، همان تصمیمی که درمورد پدرش گرفته شد، درمورد او نیز اتخاذ گردید.

وی در ادامه خاطرشان کرد: به‌گفتن نمونه، در خاطرات ارتشبد طوفانیان، از نزدیکان شاه، نقل شده است که در ۲۲ دی ۱۳۵۷، با نگرانی نزد محمدرضا شاه رفته و از او درمورد اوضاع سرزمین سوال کرده است. در آن زمان، سفیر آمریکا در ایران و نماینده اختصاصی این سرزمین در دفتر شاه وجود داشتند. بعد از خروج آن‌ها، طوفانیان از شاه سوال کرد که تصمیم چیست؟ جواب شاه این می بود که تصمیم خروج از سرزمین را خود او نگرفته است، بلکه این قضیه به او تکلیف شده است. این مشخص می کند که حکومت پهلوی، برخلاف آنچه که تبلیغ می‌شود، جدا گانه نبوده است و سرنوشت آن در خارج از سرزمین تعیین می‌شد. اما انقلاب اسلامی، برای نخستین بار در تاریخ معاصر ایران، نظامی را بنا نهاد که بر پایه استقلال سیاسی شکل گرفت.

منظور در ادامه متن این خاطره طوفانیان را این چنین روایت می کند: «۲۲ دی ماه ۵۷ زیاد دلواپس بودم و به دیدار شاه رفتم. پیش از من، سفیر آمریکا در ایران، و هایزر، نماینده اختصاصی آمریکا در ایران، در دفتر شاه وجود داشتند. من ایستاده بودم و هنگامی از اتاق خارج شدم، به آن‌ها گفتم که با دقت به شرایط به وجود امده، چه باید کرد؟ حالت را چطور می‌بینید؟ آن‌ها جواب دادند که اعلی حضرت تصمیم گرفته‌اند ایران را ترک کنند. زیاد شگفتی کردم چون قرار نبوده است این چنین اتفاقی بیفتد. داخل اتاق شاه شدم و گفتم این‌ها چه می‌گویند؟ شما تصمیم جدیدی گرفته‌اید که تصمیم دارید سرزمین را ترک کنید؟ شاه او گفت: «نه، من این چنین تصمیمی ندارم. این‌ها به من می‌گویند که باید سرزمین را ترک کنم.» شاه در ادامه گفت: «این‌ها به ما تکلیف کرده‌اند که برویم.» من به او گفتم: «اگر شما بروید، من دیگر ماموریت‌ای ندارم. بعد من هم باید بروم، ماندن من دیگر معنی ندارد.» شاه جواب داد: «نه، تو بمان و اینجا برای ما روشن کن، ما که به انگلیس و آمریکا بد نکرده بودیم، چرا این‌ها این چنین رفتاری با من دارند؟»

او گفت: حال سوال اینجاست که امروز ما کجا ایستاده‌ایم و دولت‌های قبل چه کرده‌اند؟ اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم، در دوران قاجار و پهلوی، دولت‌ها زیاد تر در حال دادن امتیاز به بیگانگان بودند. به گفتن مثال، در دوران رضا شاه، قسمت‌هایی از سرزمین مورد خرید وفروش قرار گرفت. این روال ادامه یافت و ایران روز به روز کوچک‌تر می‌شد.

به حرف های رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه، این استقلال، اولین بار در دوران دفاع مقدس مورد آزمون قرار گرفت. در شرایطی که دشمنان فکر می‌کردند انقلاب نوپا ظرف چند ماه سرنگون خواهد شد، هشت سال دفاع مقدس نشان داد که جمهوری اسلامی حاضر نیست حتی یک وجب از خاک خود را از دست بدهد. علاوه بر نگه داری تمامیت ارضی، جمهوری اسلامی نقش مهمی در ارامش منطقه‌ای داشته است. داعش تا مرزهای ایران پیشروی کرده می بود و اگر جبهه مقاومت سازماندهی نمی‌شد، امروز نظم منطقه به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌گرفت. رشادت‌های مدافعان حرم و تدبیرها فرماندهانی چون شهید سلیمانی، مانع از پیشروی تروریست‌ها شد. این کوششها نه‌تنها امنیت ایران را ضمانت کرد، بلکه مانع از سقوط عراق و گسترش ناامنی در منطقه شد.

* جمهوری اسلامی نظم عادلانه را جانشین نظم نوین تحمیلی غربی‌ها کرد

منظور افزود: جمهوری اسلامی، برخلاف نظم مطلوب قوت‌های غربی که مبتنی بر تثبیت منافع رژیم صهیونیستی و سرکوب جریان مقاومت است، موفق شده است از نظم عادلانه در منطقه دفاع کند. نهضت‌های آزادی‌قسمت در سراسر جهان، از جمله در آفریقا و خاورمیانه، تحت تأثیر پشتیبانی‌های معنوی و مادی ایران شکل گرفته‌اند. این همان تحقق وعده امام خمینی (ره) مبنی بر صدور انقلاب اسلامی است. امروز، جمهوری اسلامی نه‌تنها تثبیت شده، بلکه در قالب یک “شجره طیبه”، شاخه‌های خود را در نقاط گوناگون جهان گسترانده است.

وی اصرار کرد: امروز اگر بخواهیم تنها یک دستاورد انقلاب اسلامی را برجسته کنیم، همین استقلال و ایستادگی در برابر فشارهای بین‌المللی کافی است. مذاکرات هسته‌ای مثالای از این استقلال است؛ در مذاکرات برجام، ایران در برابر همه قوت‌های جهانی ایستاد و توانست به‌گفتن یک بازیگر جدا گانه، حقوق خود را مطالبه کند. اکنون کار به جایی رسیده که آمریکا حتی از شرکای اروپایی خود نیز عبور کرده و به جستوجو مذاکره مستقیم با ایران است.  پنج به علاوه یک چه مفهومی دارد؟ یعنی همه قوت‌های بزرگ دنیا روبه رو ایران قرار گرفته‌اند و ایران توانسته در برابر آن‌ها بایستد. در تاریخ جهان، هیچ کشوری نتوانسته این‌گونه در روبه رو این چنین فشارهایی مقاومت کند. این‌که کشوری همانند ایران، با همه فشارها، در برابر قوت‌های جهانی ایستاده و عزت خود را نگه داری کرده است، نشانه‌ای از غرور و افتخار ملی است. انقلاب اسلامی، توانسته ایران را از کشوری وابسته به یک بازیگر جدا گانه و اثرگذار در معادلات جهانی تبدیل کند.

وی در ادامه با اشاره به این که بعد از انقلاب اسلامی، اولین دستاورد آن دفاع از تمامیت ارضی سرزمین می بود، افزود: دعوا عراق در سال ۱۳۵۹ به ایران نشان داد که انقلاب اسلامی قادر به دفاع از خاک سرزمین است. با وجود همه فشارها، انقلاب اسلامی از تمامیت ارضی ایران حفاظت کرد و هیچ‌یک از وجب‌های سرزمین از دست نرفت. حتی در رابطه جزایر سه‌گانه که امارات مدعی است، ایران هیچ‌گاه به فشارهای بین‌المللی جواب مثبت نداد. دفاع مقدس، جنگ هشت‌ساله و مقاومت در برابر فشارهای جهانی، یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی است. در همین جهت، ایران در برابر داعش و دیگر تهدیدات منطقه‌ای نیز از مرزهای خود دفاع کرد. داعش تا مرزهای ایران پیشروی کرده می بود، اما با پشتیبانی جبهه مقاومت، این تهدیدات متوقف شد. اگر جبهه مقاومت و رشادت‌هایی چون شهید سلیمانی گرامی نبوده است، امروز حالت منطقه به طور کامل تحول کرده می بود. اگر حشد الشعبی در عراق شکل نمی‌گرفت و سازماندهی نمی‌شد، عراق در خطر از دست دادن استقلال خود قرار می‌گرفت.به این علت، جمهوری اسلامی نه تنها از مرزهای خود دفاع کرد، بلکه از نظم عادلانه در منطقه نیز حمایتکرد. ایران اجازه نداد که نظم نوینی که رژیم صهیونیستی و آمریکا در پی تحمیل آن بودند، در منطقه شکل بگیرد. نظم نوین خاورمیانه‌ای که این‌ها مد نظر داشتند، در حقیقت به سود تثبیت رژیم صهیونیستی و از بین بردن مقاومت می بود. ایران هیچ زمان زیر بار این فشارها نرفت و الحمدلله تا امروز موفق بوده است.

منظور با گفتن این که این دستاوردهای انقلاب اسلامی نه تنها برای ایران، بلکه برای جنبش‌های آزادی‌قسمت در سراسر جهان الهام‌قسمت بوده است، او گفت: در تعداد بسیاری از کشورها از جمله آفریقا، نهضت‌های مقاومت اسلامی شکل گرفته است و این‌ها تماماً نتیجه صدور انقلاب اسلامی است که حضرت امام (ره) آن را نقل کرده می بود. امروز، انقلاب اسلامی نه تنها خود را تثبیت کرده، بلکه شاخه‌های آن در نقاط گوناگون جهان در حال رشد و شکوفایی است. این نشان‌دهنده عمق تأثیر انقلاب اسلامی است.

وی با اشاره به این که امروز، حالت ایران در قیاس با آمریکا و کشورهای بزرگ جهان قابل دقت است و در حالی که آمریکا قوت اول اقتصادی دنیا، صاحب گسترش یافتهترین تسلیحات و نفوذ سیاسی بی‌همانند در سطح بین‌المللی برخوردار است، ایران با وجود تحریم‌ها و فشارهای جهانی، به ایستادگی و مقاومت ادامه داده است، افزود: آیا تا بحال کشوری جرات کرده است که این چنین مقتدرانه در برابر آمریکا و این قوت‌های جهانی موضع بگیرد؟ مقام معظم رهبری در فرمایشات تازه خود به وضوح این مسأله را گفتن کردند. ایشان انها گفتند: «اگر بخواهید بزنید، می‌زنیم. اگر بخواهید تعرض کنید، می‌کنیم، اما ما هیچ‌گاه از مواضع خود مختصر نمی‌آییم. ما مذاکره نمی‌کنیم، مگر در شرایطی که به سود کشورمان باشد، و نه از موضع ضعف.» یقیناً، برخی فکر می‌کردند که تغیرات سوریه به معنی افت قوت ایران است و می‌توان از این ضعف برای گرفتن امتیازات منفعت گیری کرد. مقام معظم رهبری این فکر را کاملاً رد کرده و به صراحت اظهار کرده‌اند که جمهوری اسلامی هیچ‌گاه حاضر به دادن امتیاز به زیاده‌خواهی‌های آمریکایی‌ها نخواهد می بود، به‌اختصاصی در شرایط جاری با روی کار آمدن رئیس‌جمهور تازه آمریکا.

* ایران بعد از انقلاب ۳۶۱۶ تحریم بین المللی را توانایی کرده است

رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه در قسمت دوم این گفتگو تصریح کرد: مسئله ای که باید به آن دقت کنیم این است که شرایطی که ایران در آن قرار دارد، زیاد متفاوت از کشورهایی است که تحت پشتیبانی‌های جهانی قرار دارند. کشورهایی همانند کره جنوبی، که حمایتآمریکا پشت آن‌ها است، در مسیر همواری حرکت می‌کنند. کره جنوبی به نوعی یکی از ایالتهای آمریکا است. اما ما در ایران شرایط زیاد دشوارتری داشته‌ایم. به‌اختصاصی در طول هشت سال دفاع مقدس و بعد از آن، با تحریم‌های سنگین تجاری، اقتصادی، مالی، بانکی، نظامی، علمی و فناوری روبرو بوده‌ایم. هیچ کشوری همانند ایران در معرض این چنین تحریم‌های فراگیر و متنوع نبوده است. برای فهمیدن بهتر این نوشته، می‌توانیم به آمار تحریم‌ها نگاه کنیم. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب تا سال ۲۰۲۲، ۳۶۱۶ تحریم بین‌المللی را توانایی کرده است. تا قبل از دعوا روسیه به اوکراین، ایران بیشترین تعداد تحریم‌ها را در دنیا داشت. حتی کشورهایی همانند کره شمالی، ونزوئلا و کوبا که خود تحت تحریم می باشند، با ایران قابل قیاس نیستند. تحریم‌های ایران تقریباً دو برابر کشورهایی همانند کره شمالی بوده است.

منظور با اشاره به این که با این حال، ایران توانسته به رغم همه این تحریم‌ها و فشارها، به اهداف خود دست یابد، افزود: در سال ۲۰۲۳، گزارش‌های خزانه‌داری آمریکا مشخص می کند که بیشتر از ۱۳ هزار بار اسم ایران و نهادهای مرتبط با ایران در گزارش‌های تحریمی ذکر شده است. این مشخص می کند که مقابله با ایران و مهار آن، همیشه یکی از برتری‌های مهم سیاست‌های جهانی بوده است. یقیناً ایران هیچ زمان داوطلبانه تحریم نشد. جمهوری اسلامی مدام در تلاش بوده است تا با دنیا او مباحثه کند و مسائل خود را حل و فصل نماید. به رغم این که ما هیچ‌گاه دچار نبردی برای اغاز مقابله با دیگران نبوده‌ایم، در تعداد بسیاری از اوقات ناچار شده‌ایم از خود دفاع کنیم. عراق به ایران دعوا کرد، و ایران در دفاع از خود هیچ‌گاه از مواضعش مختصر نیامد.

* امضای معاهدات شانگ‌های و بریکس، یعنی ایران مدام اهل مذاکره است

او گفت: در عرصه دیپلماسی هم ایران مدام در تلاش برای باز کردن درهای گفتگو بوده است. وزارت امور خارجه ایران یکی از فعال‌ترین وزارت‌خانه‌ها در سطح جهانی است و مدام در حال مذاکره و تعامل با دیگر کشورها و شرکت در معاهدات بین‌المللی است. از جمله معاهدات مهمی که ایران در آن‌ها شراکت کرده، می‌توان به شانگهای، اوراسیا و بریکس اشاره کرد. این‌ها همه دستاوردهای دیپلماسی سازنده جمهوری اسلامی ایران در سطوح گوناگون است. علیرغم همه این کوششها، طرف‌های روبه رو هم چنان فشارهای خود را بر ایران افزایش خواهند داد، به امید این که بتوانند ایران را به زانو درآورند. سیاست سختی حداکثری که آمریکا و همپیمانانش جستوجو می‌کنند، به این مقصد می‌خواهد برسد که منبع های مالی ایران را قطع کرده و وجود نفت ایران در بازارهای جهانی را به صفر رساند، اما ایران هم چنان ایستاده و به مسیر خود ادامه می‌دهد.

منظور در ادامه او گفت: در این شرایط سخت تحریمی، باید بگویم که سرزمین به‌طور مؤثر در حال پیشرفت است. مردم، حاکمیت و حکمرانی سرزمین، همه ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران، همه و همه در تلاش می باشند تا از جمهوری اسلامی در برابر این حملات بی‌رحمانه و ظالمانه دفاع کنند. همان گونه که در دوران دفاع مقدس در برابر حملات نظامی عراق و آمریکا ایستادیم و به پیروزی رسیدیم، اکنون نیز در برابر جنگ اقتصادی مقاومت می کنیم و همه ظرفیت‌های خود را به کار خواهیم گرفت تا ان‌شاءالله از این جنگ اقتصادی نیز سرفراز عبور کنیم.

* ایران جزو ۵ سرزمین برتر ساخت نیروگاه در دنیاست

رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه در ادامه این گفتگو به برخی دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه زیرساخت‌های اقتصادی اشاره کرد و او گفت: یکی از دستاوردهای مهم ما در این عرصه، گسترش زیرساخت‌های اقتصادی و زیربنایی سرزمین است. به‌طوری که ایران اکنون به یکی از کشورهای برخوردار دنیا در این عرصه تبدیل شده است. برای نمونه، در عرصه فراهم برق، ظرفیت سرزمین اکنون بیشتر از ۹۳ هزار مگاوات است که ایران را در رده چهاردهم یا پانزدهم دنیا قرار می‌دهد. این در حالی است که این ظرفیت‌ها با اتکا به دانش بومی تشکیل شده‌اند. ایران هم‌اکنون یکی از پنج سرزمین برتر سازنده نیروگاه در جهان است. شرکت‌های ایرانی از جمله مپنا، تکنولوژی ساخت نیروگاه‌ها را از زیمنس گرفتند و توانسته‌اند آن را به بیشترین سطح فناوری گسترش دهند. به همین ترتیب، ما در حال ساخت نیروگاه‌های گازی با راندمان بالا و نیروگاه‌های کلاسیک هستیم و نه‌تنها در داخل سرزمین، بلکه در مناقصات منطقه‌ای نیز توانسته‌ایم مطرح‌های مهمی را در کشورهای گوناگون از جمله عراق به اجرا درآوریم.

منظور با گفتن این که اگر اقتصاد سرزمین را با دیگر کشورها قیاس کنیم، می‌بینیم که در عرصه تشکیل ناخالص داخلی (GDP)، ایران در رده بیست‌وششم جهان قرار دارد و در عرصه ظرفیت نیروگاه‌ها، ایران رتبه چهاردهم را به خود تعلق داده است، افزود: این بدان معناست که ایران در عرصه ظرفیت نیروگاهی، حتی زیاد تر از نیاز خود برای تشکیل، زیرساخت به وجود اورده است. یقیناً بعضی اوقات مشکلاتی نظیر سوء مدیریت در فراهم سوخت و عدم هماهنگی‌های ملزوم علتمی‌شود که مصرف برق به‌طور کامل فراهم نشود. اما این تنها ناشی از مشکلات مدیریتی است و ظرفیت‌های حاضر زیاد بالا می باشند. برای نمونه، در پیک مصرف پاییز و زمستان، مصرف برق سرزمین به نزدیک به ۵۰ هزار مگاوات می‌رسد، در حالی که ظرفیت قابل منفعت‌برداری بیشتر از ۷۰ هزار مگاوات است.

* نگه داری تشکیل روزانه ۳.۶ میلیون بشکه نفت در سخت ترین تحریم

وی با اشاره به این که در عرصه نفت، ایران با تشکیل روزانه ۳.۶ میلیون بشکه نفت، رتبه هفتم جهان را داراست، او گفت: این در حالی است که علی‌رغم تحریم‌ها و محدودیت‌های فناوری، توانسته‌ایم این مقدار تشکیل نفت را نگه داری کنیم و در حال گسترش میدان‌های تازه و اکتشافات تازه هستیم. این چنین ایران در مصرف بنزین  در رتبه نهم جهان جای دارد و این مصرف بالا به‌طور عمده از طریق پالایشگاه‌های داخلی فراهم می‌شود.

منظور با اظهار این که ایران در رتبه دوازدهم جهان از نظر تعداد مشترکان تلفن همراه قرار دارد و تعداد مشترکان تلفن همراه در ایران به ۱۴۶ میلیون نفر می‌رسد، او گفت: در قسمت حمل‌ونقل هوایی، ایران در سال ۲۰۲۲ رتبه بیست‌وهفتم دنیا را با ۱۳.۷ میلیون مسافر هوایی داشت. با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های حاضر در صنعت هواپیمایی، ایران توانسته است رتبه خوبی در حمل‌ونقل هوایی کسب کند. این موارد تنها بخشی از پیروزی‌های سرزمین در عرصه‌های گوناگون است که نشان‌دهنده توانمندی‌های داخلی و پیشرفت در شرایط تحریم‌ها و فشارهای خارجی است.

* بورس ایران جزو ۱۰ بورس اول دنیا از نظر نسبت قیمت بازار به تشکیل

وی با اصرار بر این که همین اتفاق در صنعت ریلی سرزمین ما نیز به چشم می‌خورد، او گفت: به لحاظ مسافر کیلومتر، ما رتبه نهم دنیا را داریم. نه تنها در این زیرساخت‌های فیزیکی، بلکه در دیگر زیرساخت‌ها نیز حالت ما قابل دقت است. برای مثال، بازار بورس ایران یکی از بازارهای بورس پر ظرفیت دنیا به شمار می‌آید. نسبت قیمت بازار بورس به تشکیل ناخالص داخلی، که به آن شاخص “استاک مارکت کپیتالیزیشن” می‌گویند، در سرزمین ما به قدری بالاست که عملاً جزو چند سرزمین اول دنیا قرار داریم. ما در این شاخص در ده سرزمین نخست دنیا قرار داریم. به این علت، هم در زیرساخت‌های فیزیکی و هم در دیگر زیرساخت‌های اقتصادی، حالت خوبی داریم.

این چنین در شاخص گسترش مالی، ایران رتبه چهاردهم دنیا را دارد و در منطقه، بعد از قطر، دومین سرزمین است. این چند شاخص را خدمت شما عرض کردم تا نشان دهم که در حوزه اقتصادی، دنیا همه تلاشش را کرده است که اقتصاد ما را به یک اقتصاد بسته تبدیل کند و تجارت خارجی‌مان را محدود نماید. با وجود همه این تحریم‌ها که عملاً ما را از جابجایی دلار در سطح جهانی محدود کرده است، در عین حال به یک شاخص تحت گفتن “درجه باز بودن اقتصاد” دقت کنید. این شاخص که مجموع صادرات و واردات سرزمین را به تشکیل ناخالص داخلی مربوط می‌کند، برای ما عدد  ۵۲صدم را مشخص می کند که رتبه ۱۱۷ دنیا است. یعنی علیرغم همه کوششها برای تشکیل انزوا، ایران تا این مدت در بین نزدیک به ۱۹۶ سرزمین دنیا توانسته است نزدیک به ۱۶۰ تا ۷۰ میلیارد دلار در سال تجارت کند که اگر صادرات نفت را هم حساب کنیم، این عدد به نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد.

به حرف های منظور، این چنین، به لحاظ شاخص‌های اقتصادی دیگر، حالت ما به همین منوال است. نرخ بیکاری در ایران در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۹ درصد می بود و اکنون به نزدیک به ۸.۶ درصد رسیده است. در این سال، نرخ بیکاری ما در دنیا رتبه چهل سوم را داشت. تشکیل ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۲۳، بر پایه قیمت ثابت، نزدیک به ۵۱۰ میلیارد دلار بوده است که مطابق گزارش بانک جهانی، رتبه ما در دنیا ۲۶ است. برخی امکان پذیر بگویند که با وجود این رتبه اقتصادی، سرانه تشکیل ناخالص داخلی ما پایین است. اما اگر به سرانه تشکیل ناخالص داخلی بر پایه قوت خرید دقت کنیم، می‌بینیم که ایران با نزدیک به ۱۶۰۰۰ دلار در رتبه ۹۶ دنیا قرار دارد.

* امید به زندگی در ایران ۱۹ سال زیاد شد

این اقتصاددان اضافه کرد: در عرصه نابرابری درآمدی نیز، ضریب جینی در ایران ۳۵ صدم درصد است که نشان از حالت نسبتاً خوب توزیع درآمد و عدل اجتماعی در سرزمین دارد. ما در این شاخص، رتبه سی‌ام دنیا را داریم. به عبارت دیگر، در تعداد بسیاری از شاخص‌های اقتصادی، ایران یا جزو ده سرزمین اول دنیا است یا جزو ۱۵ سرزمین برتر. این دستاوردهای ما در شرایطی به دست آمده که تعداد بسیاری از کشورها تلاش کردند تا جمهوری اسلامی ایران را به انزوا ببرند.اما علاوه بر این‌ها، در حوزه‌های دیگر نیز دستاوردهای بسیاری داریم. یکی از این حوزه‌ها، بهداشت و سلامت در سرزمین است. در سال ۲۰۲۰، میانگین امید به زندگی در ایران ۷۵ سال می بود، در حالی که میانگین جهانی ۷۲ سال می بود. این در حالی است که در ابتدای انقلاب، میانگین امید به زندگی در ایران ۵۶ سال و در دنیا ۶۱ سال می بود. به این علت، میانگین طول عمر در ایران، از ابتدا تا به امروز، ۱۹ سال افزایش یافته است.

در قیاس با کشورهای همسایه همانند عراق و پاکستان نیز حالت بهداشت و سلامت ما زیاد بهتر است. به طور مثال، میانگین امید به زندگی در عراق از ۶۴ سال به ۶۹ سال افزایش یافته و در پاکستان از ۵۷ سال به ۶۶ سال رسیده است. این‌ها نشان‌دهنده پیشرفت‌های دیدنی جمهوری اسلامی ایران در حوزه بهداشت و درمان است.

* ایران رتبه اول افزایش سواد در دنیا را دارد

به حرف های وی، در حوزه آموزش و سوادآموزی، جمهوری اسلامی ایران تحول بزرگی به وجود آورده است. نرخ باسوادی در ایران در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۸۹ درصد می بود، در حالی که در ابتدای انقلاب این رقم تنها ۳۷ درصد می بود. نرخ باسوادی در خاورمیانه و شمال آفریقا از ۴۴ درصد به ۸۰ درصد افزایش یافته است. ایران رتبه اول در افزایش سواد در جهان را دارد. این چنین نرخ باسوادی زنان ایرانی نیز زیاد بالا رفته است. نرخ باسوادی زنان در ابتدای انقلاب کمتر از نصف میانگین جهانی می بود، اما اکنون از میانگین جهانی بالاتر است. در میانگین جهانی، نرخ باسوادی زنان نزدیک به ۵۹ درصد می بود، اما در ایران این رقم به ۸۵ درصد رسید. زنان جوان ایران در سنین ۱۵ تا ۲۴ سال نیز ۹۹ درصد باسواد می باشند، که این رقم در ابتدای انقلاب تنها ۴۲ درصد می بود.

* فقر مطلق در ایران فقط ۱ درصد

منظور در ادامه افزود: در او گفت و گو عدل جنسیتی هم، جمهوری اسلامی ایران توانسته است به پیشرفت‌های بزرگی دست یابد. نسبت دانش‌آموزان دختر به پسر در سرزمین ما در ابتدای انقلاب ۶۸ درصد می بود، اما اکنون به ۱۰۶ درصد رسیده است. در رابطه محرومیت از تحصیل نیز، در ابتدای انقلاب، ۴۱ کودک از هر ۱۰۰ کودک محروم از تحصیل بودند، اما اکنون این رقم به ۰.۲ درصد افت یافته است. به این علت، ایران در برابر تعداد بسیاری از کشورهای دنیا در این عرصه پیشرفت چشمگیری داشته است. در عرصه خط فقر، ایران توانسته است فقر مطلق را به حداقل رساند. در سال ۲۰۲۰، درصد فقر در ایران تنها ۱ درصد می بود، در حالی که در کشورهای دیگر همانند آمریکا هم این رقم ۱ درصد است و در خاورمیانه ۷ درصد. این چنین، در ایران تنها ۰.۱ درصد از مردم قادر به فراهم کالری مورد نیاز برای زندگی نیستند، در حالی که در سطح جهانی ۵.۴ درصد از مردم این چنین مشکلی داشتند.

رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه با گفتن این که در عرصه علم و فناوری هم ایران توانسته است رشد چشمگیری داشته باشد، او گفت: در سال ۲۰۲۰، رتبه ایران در تشکیل علم ۱۵ دنیا می بود، در حالی که در سال ۱۹۷۵ این رتبه ۵۲ می بود. ایران با تشکیل نزدیک به ۲ درصد از علم جهان، توانسته است به رتبه ۱۵ برسد، در حالی که جمعیت ایران تنها ۱ درصد از جمعیت جهان را راه اندازی می‌دهد. در عرصه دفاع و نظامی نیز، ایران توانسته است به خودکفایی دست یابد. در زمان شاه، ایران ۱۲ درصد از تشکیل ناخالص داخلی خود را صرف بودجه نظامی می‌کرد، اما اکنون این رقم به ۲.۵ درصد افت یافته است. ایران در عرصه ساخت تسلیحات و توان موشکی نیز به یکی از کشورهای پیشرفته تبدیل شده است. تعداد بسیاری از کارشناسان غربی نیز به توانمندی ایران در این عرصه اذعان کرده‌اند.

در کل، با وجود همه مشکلات و تحریم‌ها، جمهوری اسلامی ایران توانسته است در تعداد بسیاری از حوزه‌ها پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشد. این دستاوردها با همت و تلاش مردم ایران به دست آمده و باید با همکاری قسمت‌های گوناگون سرزمین، شرایط معیشتی مردم بهبود یابد و امیدواری‌ها به آینده تحکیم شود.

انتهای مطلب/