نیمی از فعالان حوزه فین‌تک در ایران نسبت به آینده خوش‌بین نیستند_راسخ

«هلدینگ اندوخته‌گذاری مکس» در تازه ترین گزارش پژوهشی خود با گفتن گزارش «فینتک در ایران: آنچه هست؛ آنچه خواهد می بود»، ابعاد گوناگون صنعت فین‌تک را در ایران بازدید کرده است. مطابق این گزارش اکنون ایران یکی از ۶ سرزمین برتر شورای همکاری‌های اسلامی است اما تعداد بسیاری از کارشناسان در مختصر‌زمان آینده روشنی برای این صنعت نمی‌بینند.

فین‌تک به‌گفتن یکی از نوآوری‌های کلیدی در قسمت مالی، راهکاری نوآورانه برای رشد پایدار به حساب می‌آید. در منطقه خاورمیانه، به‌اختصاصی ایران، نرخ رشد این صنعت سالانه ۳۰ درصد است. افزایش محبوبیت تجارت الکترونیک، به‌خصوص بین جوانان ایرانی، از با اهمیت ترین دلایل رشد فین‌تک در ایران بوده است.

گزارش مکس مشخص می کند حجم تراکنش‌های شرکت‌های فین‌تک در ایران به نزدیک به ۱۶۶.۸ میلیارد دلار رسیده است. با دسترسی بیشتر از ۹۷ درصد جمعیت سرزمین به اینترنت، زیرساخت‌های ملزوم برای رشد فین‌تک فراهم شده است.

یقیناً چالش‌هایی هم پیش روی رشد این صنعت در ایران قرار دارد. محدودیت‌های بین‌المللی دسترسی شرکت‌های فین‌تک ایرانی به فناوری‌های نوین را دشوار کرده است. این چنین نبوده است قوانین شفاف و جامع مانع گسترش پایدار این صنعت می‌شود. شرکت‌های نوپا در حوزه فین‌تک برای رشد و گسترش نیاز به منبع های مالی بیشتری دارند.

فین‌تک در ایران؛ دچار در پیچ‌وخم قوانین و مقررات

در سال قبل، صنعت فین‌تک در ایران باوجود پتانسیل‌های زیاد و نیروی انسانی متخصص، با چالش‌های جدی روبه رو بوده است؛ نبوده است قوانین شفاف و مدون، دخالت‌ نهادهای نظارتی و نوسانات اقتصادی از با اهمیت ترین مانع ها سر راه این صنعت نوظهور است.

کارشناسان حوزه رمزارزها بر این باورند که نداشتن تعریف اشکار و قانونی برای مفاهیمی همانند کریپتوکارنسی و رمزدارایی بزرگ‌ترین چالش این بازار است. «جواد منفعت»، رئیس هیئت‌مدیره «بیت‌مکس»، دراین‌باره می‌گوید: «حاکمیت تا این مدت نتوانسته به تعریف واحد و روشنی از رمزارزها برسد و این کار علتایجاد ابهام و عدم‌مطمعن در بین فعالان این حوزه شده است.»

«رضا خانکی»، مدیرعامل شرکت «ازکی‌ اندوخته»، حالت بازار ولث‌تک (WealthTech) را تحت‌تأثیر دو عامل مهم می‌داند؛ نوسانات اقتصادی کلان همانند تورم بالا و دخالت‌های بی‌مورد نهادهای نظارتی. به حرف های وی، سازمان بورس با اعمال قوانین سختگیرانه رشد این حوزه را کند کرده است.

«مهدی مومنی»، مدیرعامل شرکت «ازکی‌ وام»، با اهمیت ترین چالش صنعت لندتک را قیمت‌گذاری دستوری می‌داند. وی معتقد است این سیاست علتکاهش رقابتی شدن بازار و تشکیل محدودیت برای فعالیت شرکت‌ها شده است.

فرازونشیب فین‌تک ایران در سال قبل؛ نگاهی به اعداد و رقم های

سال قبل در بازدید جامعی از حالت صنعت فین‌تک ایران، فعالان این حوزه کارکرد کلی صنعت را متوسط برسی کردند. سیاست‌های دولتی و محدودیت‌های اینترنتی، از با اهمیت ترین عوامل اثرگذار بر این صنعت شناخته شدند.

بر پایه نتایج این پیمایش که از بین بیشتر از ۳۵ چهره شاخص فین‌تک انجام شده، تقریباً نیمی از شرکت‌کنندگان کارکرد سال قبل فین‌تک را متوسط برسی کرده‌اند. در‌حالی‌که ۲۲ درصد کارکرد را خوب و ۲۸ درصد ضعیف توصیف کردند.

نزدیک به نیمی از کارشناسان اعتقاد دارند سال قبل سیاست‌های دولت و قوانین بیشترین تأثیر را بر صنعت فین‌تک داشته است. محدودیت‌های دسترسی به بازارهای بین‌المللی و افزایش تقاضا برای راهکارهای مالی دیجیتال، از دیگر عوامل مؤثر برشمرده شدند.

حالت اقتصادی ایران نیز تأثیر قابل‌توجهی بر صنعت فین‌تک گذاشته است. ۶۶ درصد جواب‌دهندگان این تأثیر را منفی برسی کرده‌اند. در روبه رو، ۲۸ درصد اعتقاد دارند اقتصاد تأثیر مثبتی بر این صنعت داشته.

دیدگاه کارشناسان درمورد آینده مختصر‌زمان فین‌تک دوگانه است. ۴۱ درصد به رشد مداوم و ۴۱ درصد به رکود این صنعت باور دارند. این چنین نگاه ۹ درصد به آینده این صنعت زیاد بدبینانه است.

بین زیربخش‌های فین‌تک، مدیریت ثروت و اندوخته‌گذاری در کنار فناوری پرداخت بیشترین پتانسیل رشد را دارند. این چنین کارشناسان به پتانسیل بالای اینشورتک و رگتک اشاره کردند. اکثر کارشناسان اعتقاد دارند نقش دولت در صنعت فین‌تک باید هم نظارتی

هم حمایتی باشد.

محیط اندوخته‌گذاری برای فین‌تک در ایران جذابیت چندانی ندارد. ۶۶ درصد جواب‌دهندگان با این گزاره ناموافق یا تا حدودی ناموافق بودند. بااین‌حال، ۸۱ درصد آنها حاضر به اندوخته‌گذاری در شرکت‌های فین‌تکی ایرانی می باشند.

ایران در مسیر جهش نوآوری؛ گزارشی از ۳ نسل سیاست‌گذاری

گزارشی تازه از «مرکز تعامل های بین‌المللی علم و فناوری»، تصویری از تغیرات دیدنی ایران در حوزه علم، فناوری و نوآوری اراعه می‌دهد. این گزارش که سال ۲۰۲۳ را مرور می‌کند، مشخص می کند سیاست‌گذاری‌های متوالی این حوزه اکوسیستمی پویا و روبه‌رشد را در سرزمین شکل داده‌اند.

به‌طوری که هم‌اکنون تقریباً همه جمعیت شهری و بیشتر از ۹۸ درصد جمعیت روستایی سرزمین به اینترنت دسترسی دارند. مطابق آخرین آمار، ضریب نفوذ اینترنت موبایل و خانگی در ایران به‌ترتیب به ۱۱۶ و ۱۳ درصد رسیده است. بر پایه پیش‌بینی‌ها، ضریب نفوذ اینترنت در ایران تا آخر ۲۰۲۴ به ۹۴.۴۵ درصد خواهد رسید.

ایران جایگاهش را در فهرست شاخص جهانی نوآوری در منطقه تثبیت کرده و سال ۲۰۲۲ به رتبه ۵۳ صعود کرد. بااین‌حال، سال ۲۰۲۳ ایران یک پله سقوط کرد و به رتبه ۶۳ رسید. کارشناسان دلایل مختلفی ازجمله تحریم‌ها، نوسانات اقتصادی و محدودیت‌های دسترسی به فناوری‌های پیشرفته را در این افت رتبه مؤثر می‌دانند.

با تصویب قانون حمایتاز شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۳۹۳، بستری برای فعالیت این شرکت‌ها فراهم شد. اکنون، بیشتر از ۸۴۹۳ شرکت دانش‌بنیان در سرزمین ثبت شده‌اند که از این تعداد بیشتر از ۵۵۰۰ شرکت در حوزه تشکیل فعالیت می‌کنند و بیشتر از ۲۹۰۰ شرکت در قالب استارت‌آپ خدمات نوآورانه اراعه می‌کنند.

رشد اقتصاد دیجیتال در ایران چشم‌اندازی برای آینده سرزمین ترسیم می‌کند. سهم اقتصاد دیجیتال در تشکیل ناخالص داخلی سرزمین از ۳.۸ درصد در سال ۲۰۱۶ به ۷.۹ درصد در ۲۰۲۳ افزایش یافته است.

دقت اختصاصی به فناوری‌های نوظهور، همانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و بلاکچین، از دیگر محورهای گسترش اقتصاد دیجیتال در ایران است. این چنین منفعت گیری از فناوری‌های صنعت ۴.۰ در صنایع سنتی همانند خودروسازی و نفت و گاز، به هوشمندسازی و ترقی منفعت‌وری در این صنایع پشتیبانی کرده است.

رشد پرداخت‌های موبایلی و محبوبیت اندوخته‌گذاری‌های آنلاین

در سال‌های تازه، بازار فین‌تک ایران رشد کرده است. ظهور فناوری‌هایی همچون پرداخت‌های دیجیتال، اندوخته‌گذاری‌های آنلاین، فراهم مالی جمعی، دارایی‌های دیجیتال و نئوبانک‌ها، تحولاتی در این حوزه رقم زده است.

پرداخت‌های دیجیتال به محبوب‌ترین روش انجام تراکنش‌ها در ایران تبدیل شده‌اند. کاربران به‌صورت فزاینده‌ای به‌سمت منفعت گیری از راهکارهای پرداخت موبایلی روی آورده‌اند، این روال نشان‌دهنده تحول عادات مصرفی مردم به‌سمت دیجیتال‌سازی است.

پلتفرم‌های اندوخته‌گذاری آنلاین با اراعه راه حلهای ساده و کم‌هزینه، دقت تعداد بسیاری از افراد را جلب کرده‌اند. این پلتفرم‌ها گزینه‌ای دلنشین برای اندوخته‌گذاری‌های کوچک و طویل مدت نقل خواهد شد. راهکارهای فراهم مالی جمعی نیز ابزاری کارآمد برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط شناخته خواهد شد. این روش به شرکت‌ها پشتیبانی می‌کند به منبع های مالی موردنیازشان دسترسی اشکار کنند.

پیدایش دارایی‌های دیجیتال همانند NFTها و ارزهای دیجیتال زمان‌های جدیدی برای اندوخته‌گذاری و کسب درآمد به وجود اورده است. نوسانات شدید این بازار نوظهور دقت تعداد بسیاری از اندوخته‌گذاران را جلب کرده است. نئوبانک‌ها با اراعه خدمات نوآورانه و مشتری‌مدار، صنعت بانکداری سنتی را به چالش کشیده‌اند. این بانک‌های دیجیتال با تمرکز بر نیازهای نسل جوان و تکنولوژی‌ توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی از بازار را به خودشان تعلق بدهند.

ایران در بین ۶ سرزمین برتر شورای همکاری‌های اسلامی

در گزارش تازه «فین‌تک جهانی اسلامی ۲۰۲۳»، ایران در کنار عربستان و امارات، یکی از ۶ بازیگر مهم بازار فین‌تک اسلامی جهان معارفه شده است.

مطابق این گزارش، کشورهای اسلامی هم چنان بر بازار جهانی فین‌تک اسلامی تسلط دارند و کشورهای آسیای جنوب‌شرقی و منطقه شورای همکاری خلیج فارس، بیشترین فعالیت‌ها را در این حوزه به خودشان تعلق داده‌اند.

حجم کل تراکنش‌های فین‌تک اسلامی در سال قبل به ۱۳۸ میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰۲۷ به ۳۰۶ میلیارد دلار برسد؛ رشد سالانه ۱۷.۳ درصدی. درحالی‌که نرخ رشد متوسط سالانه کل صنعت فین‌تک جهان در همین بازه وقتی ۱۲.۳ درصد برآورد شده است.

فرازونشیب فین‌تک در ایران

صنعت فین‌تک در ایران باوجود همه چالش‌ها، هم چنان پتانسیل بالایی برای رشد و گسترش دارد. برای تحقق این پتانسیل نیازمند همکاری و تعامل زیاد تر بین دولت، قسمت خصوصی و فعالان این صنعت هستیم. این چنین تشکیل محیطی قانونی و رگولاتوری شفاف در کنار حمایتاز اندوخته‌گذاری در این حوزه، از با اهمیت ترین اقداماتی است که باید در دستور کار قرار بگیرد.