پژوهشگران برزیلی موفق به ساخت سنسوری شدهاند که با اتصال به پوست میوهها و سبزیجات، سموم خطرناک را تشخیص میدهد. این حسگر از سلولز استات ساخته شده است؛ مادهای گیاهی که زیستتخریبپذیر و سازگار با محیطزیست است.
در دنیای امروزی، افتمواد غذایی از یک طرف و منفعت گیری زیاد از سموم کشاورزی از طرف دیگر، مشکلات سلامتی و بهداشتی بسیاری برای انسانها بهوجود آورده است.
آفتکشها تهدیدکننده جان انسان
از مواد آفتکش طبق معمولً برای افزایش تشکیل محصولات کشاورزی منفعت گیری میبشود. این آفتکشها روی گیاهان اسپری خواهد شد اما فقط نیمی از آنها علتنابودی آفات خواهد شد. بقیه این مواد شیمیایی در خاک، آب و مواد غذایی باقی میهمانند. به این علت از طریق پوست، استنشاق یا بلعیدن، سلامت انسانها را به خطر میاندازند.
یقیناً تعداد بسیاری بر این باورند که با شستوشوی سبزیجات و میوهها بهزمان طویل، تعداد بسیاری از آفات از بین میروال. اما پژوهشگران این روش را امتحان کردند. با این روش فقط ۴۰ درصد سم کاربندازیم و ۶۰ درصد سم پاراکوات از میوهها و سبزیجات پاک میبشود.
راه حلهای جاری برای پایش سطوح آفتکشها، مبتنی بر تکنیکهای دقیق کروماتوگرافی است. این تکنیک به درواقع روشی تحلیلی برای جداسازی اجزای یک مخلوط شیمیایی است. متأسفانه روش کروماتوگرافی محدودیتهای مختلفی همانند: نیاز به آمادهسازی نمونه، تجهیزات گران، پرسنل ماهر، زمان طویل آنالیز و عدم تحرک دارد. زبالههای سمی تولیدشده توسط حلالهای آلی نیز مشکلات زیستمحیطی تشکیل میکند.
بااینحال در پژوهشی که در سایت ScienceDirect به چاپ رسید، دانشمندان توانستهاند دستگاهی را اختراع کنند که سلامت مواد غذایی را تشخیص میدهد. «پائولو آگوستو ریموندو پریرا»، محقق مهم در ساخت این سنسور میگوید:
«اختراع ما جانشین بهتری نسبت به راه حلهای دیگر است. این دستگاه الکتروشیمیایی ترکیبی از ویژگیهای مفیدی همانند قیمت پایین، تشخیص سریع، اندازه کوچک، تشکیل آسان، کاربرپسندی، گزینشپذیری بالا و تشخیص دقیق مواد آفتکش است. این دستگاه میتواند هم بهصورت جدا و هم بهصورت متصل به سطوح میوهها و سبزیجات عمل کند. به همین علت این سنسور را یک گجت پوشیدنی برای گیاهان مینامیم.»
روش ساخت حسگر زیستتخریبپذیر برای تشخیص سلامت مواد غذایی
پژوهشگران این سنسور، استات سلولز را با روش ریختهگری تشکیل کردند و این مواد را در یک قالب شکل دادند. سپس ۳ الکترود سیستم الکتروشیمیایی را روی آن چاپ کردند. برای تست، پژوهشگران در سرزمین برزیل این سنسور را به گوجهفرنگی و کاهو متصل کردند. نتایج نشان داد که این سنسور قوت تشخیصی یکسانی در قیاس با مواد شیمیایی دیگر دارد.
این حسگر میتواند برای مقامات بهداشتی، کشاورزان و فروشندگان محصولات ارگانیک سودمند باشد تا عدم وجود آفتکشها در محصولات خود را قبول کنند.